مدارس فرانسه به عنوان یکی از مؤسسات آموزشی برجسته در جهان شناخته می‌شوند که با سیستم آموزشی خود، تاکید بر توسعه هوش، فرهنگ و ارزش‌های اجتماعی دارند. در این مقاله به بررسی روش‌ها، ساختارها و ویژگی‌های آموزشی در مدارس فرانسه می‌پردازیم. همچنین اگر قصد مهاجرت به این کشور و تحصیل در مدارس فرانسه را دارید، می‌توانید با کمک این راهنما برای ادامه تحصیل خود یا فرزندانتان تصمیم گیری کنید.
تحصیل در مدارس فرانسه
تحصیل در فرانسه، برای کودکان بین سه تا 16 سال کاملا اجباری است. در این سنینفرد باید چهار دوره تحصیلی را پشت سر بگذارد که به صورت زیر هستند:
- پیش دبستانی (écoles maternelles) – سنین سه تا شش
- مدرسه ابتدایی (école élémentaire) – سنین شش تا 11 سال
- مدرسه راهنمایی (کالج) – برای دانش آموزان در سن 11 تا 15
- دبیرستان – سنین 15 تا 18
فرانسه نیز دارای تنوع بالایی از مدارس دولتی و خصوصی است و هر فرد می‌تواند برای انتخاب میان این دو دسته تصمیم گیری کند. مدارس دولتی این کشور همانند سایر کشورها شرایط خاص خود را دارند. برخی از تفاوت‌های این دو در ادامه ذکر شده‌اند.
- هر دانش آموز ممکن است در طی تحصیل در مدارس فرانسه کلاس درس و معلمان و حتی مدرسه متفاوتی را داشته باشد. اما در مدارس خصوصی می‌توان همه یا چند دوره را در یک محیط ثابت و زیر نظر معلم ثابت گذراند.
- مدارس دولتی فرانسه (écoles publiques) رایگان هستند اما مدارس خصوصی شهریه مشخصی را از دانش آموزان دریافت می‌کنند.
- برخی از مدارس خصوصی تک جنسیتی یا با وابستگی‌های مذهبی هستند. البته این موضوع در تمام مدارس خصوصی وجود ندارد.
- مدارس خصوصی معمولا دروس را به صورت دو زبانه ارائه می‌دهند اما این موضوع در تمام مدارس دولتی وجود ندارد.
- در مدارس دولتی، تعداد دانش آموزان حاضر در کلاس بیشتر و گاهی اوقات تا 25 یا 30 نفر است. اما افراد حاضر در کلاس‌های مدارسخصوصی کمتر است.
فرقی ندارد مدارس خصوصی را برای فرزند خود انتخاب کنید یا دولتی. در هر صورت طی کردن دوران تحصیل در فرانسه در مدارس با کیفیت بالا می‌تواند کودک شما را برای ورود به بهترین دانشگاه‌های دنیا آماده کند.
آموزش پیش دبستانی در فرانسه
پیش دبستانی‌های فرانسوی (écoles maternelles) آموزش اجباری را برای کودکان سه تا شش ساله فراهم می‌کنند و دوره آماده سازی کودکان برای ورود به مدرسه محسوب می‌شوند. در این کلاس‌ها مهارت‌های مختلف خواندن، نوشتن و شمارش به کودکان آموزش داده می‌شود. همچنین دوره‌های آموزش زبان نیز در آنها برگزار می‌شوند. پیش دبستانی محیطی بسیار عالی برای یادگیری زبان فرانسوی محسوب می‌شود.
سیستم مدارس ابتدایی در فرانسه
برای تحصیل در مدارس فرانسه، پس از طی دوران پیش دبستانی، دانش آموزان به مقطع ابتدایی وارد می‌شوند. کودکان در سن 6 تا 11سالگی درو دوره ابتدایی هستند. 5 سال تحصیلی پیش روی افراد در مدرسه ابتدایی (Ecole élémentaire) به صورت زیر هستند:
- CP (Cours preparatoire): سنین شش تا هفت
- CE1 (Cours élémentaire 1): بازه سنی هفت تا هشت
- CE2 (Cours élémentaire 2): دانش آموزان با سن هشت تا نه
- CM1 (Cours moyen 1): سنین نه تا ده سال
- CM2 (Cours moyen 2): سنین 10 تا 11
مدارس ابتدایی دولتی در فرانسه
مدارس ابتدایی دولتی فرانسه دارای سطح علمی بالایی هستند. این مدارس برای ثبت نام دانش آموزان به صورتی عمل می‌کنند که فرزند شما در نزدیک‌ترین مدرسه به محل زندگی مشغول به تحصیل شود. البته می‌توانید در مدارس دیگر نیز فرزند خود را ثبت نام کنید، اما برای این کار باید دلیل قابل قبولی ارائه دهید. همچنین برای انجام این کار باید از بازرسی شهر خود (mairie) و بازرسی مدرسه (rectorat) اجازه بگیرید. اگر غیر فرانسوی زبان هستید، ممکن است فرزند شما در مدرسه‌ای با زبان‌های دیگر ثبت نام شود و فاصله زیادی تا محل زندگی شما داشته باشد.
مدارس ابتدایی دولتی رایگان بوده و تنها باید هزینه ناهار، مراقبت‌های بعد از مدرسه و رفت و آمدهای کلاس را در نظر بگیرید. دروس مختلفی در زمینه سواد، حساب، جغرافیا، تاریخ و یک زبان خارجی که معمولا انگلیسی است به دانش آموزان آموزش داده می‌شود.
سال تحصیلی در فرانسه از سپتامبر تا ژوئن/ژوئیه و دارای پنج تعطیلی رسمی است. مدارس ابتدایی درباره ساعت کاری خود مستقل هستند اما معمولا 24 ساعت در هفته، از دوشنبه تا جمعه، تدریس دارند.
مدارس ابتدایی خصوصی در فرانسه
برخی از افراد به دلیل ارزش‌های مذهبی مدرسه، امکانات شبانه‌روزی یا ضعیف بودن مدارس دولتی تصمیم می‌گیرند کودک خود را در مدارس ابتدایی خصوصی ثبت نام کنند.
اکثر مدارس خصوصی تحت قرارداد (sous contrat) با دولت فرانسه هستند و دولت حقوق معلمان را پرداخت می‌کند. از این رو شهریه‌های دریافتی از دانش آموزان پایین است. با این حال، برخی از مدارس خصوصی (écoles privies) کاملاً مستقل و تحت قرارداد (قرارداد hors) هستند. در این میان برخی از مدارس مذهبی و بین المللی شهریه‌های بالاتری دریافت می‌کنند.
در برخی از مدارس فرانسوی روش‌های تدریس مختلفی نیز ارائه می‌دهند. این روش‌ها از برنامه‌های درسی مونته سوری و اشتاینر-والدورف پیروی می‌کنند. برخی از مدارس خصوصی مانند écoles éco-citoyennes، نیز بر یادگیری محیطی تمرکز دارند. همچنین écoles démocratiques، توسط دانش‌آموزان و بدون برنامه درسی مشخص اداره می‌شوند.
سیستم مدارس متوسطه در فرانسه
بر طبق قانون آموزش و پرورش تحصیل در مدارس فرانسه، تمام افراد باید تا سن 16 سالگی به مدرسه بروند. در این میان سن11 اتا 15 سالگی، سن تحصیل در مدارس راهنمایی یا همان کالج است. بسیاری از دانش آموزان تا سن 18 سالگی در مدرسه مانده و به تحصیل ادامه می‌دهند.
دانش آموزان سه سال آخر دوره متوسطه را در دبیرستان می‌گذرانند. در کشور فرانسه سه نوع دبیرستان وجود دارد. به عنوان مثال دانش‌آموزانی که بیشتر تفکر آکادمیک دارند در یک دبیرستان عمومی یا فن‌آوری تحصیل می‌کنند و یا افرادی که به مهارت‌های فنی و عملی علاقه دارند، می‌توانند در دبیرستان فنی تحصیل کنند. به هر حال مدارس متوسطه در این کشور نیز به دو دسته دولتی و خصوصی تقسیم می‌شوند.
مدارس متوسطه دولتی در فرانسه
مدارس دولتی در فرانسه رایگان بوده و طبق برنامه درسی ملی که توسط وزارت آموزش و پرورش تعیین می‌شود، فعالیت می‌کنند. این مدارس معمولا روش آموزش رایج و مرسومی دارند و از سیستم‌های تفکر خلاقانه یا جانبی پشتیبانی نمی‌کنند. در واقع سیستم آموزشی روتینی که توسط آموزش و پرورش تعیین شده در این مدارس اجرا می‌شود.
نکته دیگر این است که یک سیستم برای تمام دانش آموزان است و سبک‌های مختلف برای دانش آموزان با شرایط مختلف ارائه نمی‌دهد. سبک تدریس بر یادگیری قوانین و کاربردهای آنها تمرکز دارد. مدارس دولتی بر اقتدار معلم تاکید کرده و استانداردهای تحصیلی بالایی را تعیین می‌کنند.
ورزش و برخی از فعالیت‌های خلاقانه نیز در این مدارس وجود دارند اما در برنامه تحصیلی قرار داده نمی‌شوند و انجمن‌های خصوصی دانشگاه مسئول برگزاری آنها هستند.
مدارس متوسطه خصوصی در فرانسه
بر اساس آمار حدود 22 درصد از دانش آموزان فرانسه در مدارس متوسطه خصوصی تحصیل می‌کنند. این مدارس استاندارد بالایی از آموزش را ارائه می‌دهند به همین دلیل تقاضای بالایی برای تحصیل در آنها وجود دارد. برنامه‌های درسی دو زبانه یا بین المللی، آموزش مذهبی خاص و رویکردهای آموزشی غیر سنتی را ارائه دهند.
مدارس خصوصی به دلیل دریافت یارانه از دولت، شهریه بالایی دریافت نمی‌کنند. با این حال، برخی از موسسات خصوصی، مانند مدارس بین‌المللی، ممکن است هزینه بیشتری داشته باشند (20000 یورو در سال و بالاتر).
اگر تمایل دارید فرزندتان به زبان مادری یا هر زبان دیگری شما تحصیل کند، می‌توانید مدارس بین المللی استفاده کنید. شما می‌توانید بین مدارس انگلیسی (که برنامه‌های درسی آمریکایی یا انگلیسی را آموزش می‌دهند)، یا مدارس سوئدی، ژاپنی و روسی و … یکی را انتخاب کنید.
برنامه آموزش بین المللی (IB) در فرانسه
برنامه آموزش (IB) یک برنامه آموزشی معتبر بین المللی است که در مدارس فرانسه نیز وجود دارد. برنامه‌های IB در بیش از 5400 مدرسه در 159 کشور تدریس می‌شود. 23 مدرسه IB در فرانسه نیز وجود دارد که آموزش دوزبانه یا صرفاً به زبان انگلیسی را برای کودکان 3 تا 19 ساله ارائه می‌دهند.
مدرک این دوره آموزشی به عنوان مدرک پذیرش دانشگاه در بسیاری از کشورهای دنیا معتبر است.. به همین دلیل افرادی که تمایل دارند فرزندان خود را پس از فارغ التحصیلی از دبیرستان به بهترین دانشگاه‌ها در کشورهای دیگر بفرستند، می‌توانند از این دوره تحصیلی استفاده کنند.
فارغ التحصیلی در فرانسه
در پایان تحصیل در مدارس فرانسه در مقطع دبیرستان، دانش آموزان باید در امتحانات ورود به کارشناسی شرکت کنند. میزان مهارت فرد در دروس مختلف سنجیده می شود. هر درس از صفر تا 20 نمره گذاری شده و افراد برای قبولی به نمره 10 نیاز دارند.
تحصیل در دانشگاه‌های دولتی فرانسه برای همه افراد آزاد است. تنها شرط این است که دانش آموز دارای مدرک لیسانس (به اختصار bac) یا دیپلم دبیرستان خارجی معادل آن باشد. با این حال، پذیرش در موسسات آموزش عالی نخبگان (grandes écoles) در فرانسه بسیار رقابتی است. دانش آموزان باید در امتحانات شفاهی و کتبی شرکت کنند و فقط دانش آموزانی که دارای رتبه برتر هستند پذیرش می‌شوند. علاوه بر این، اکثر این دانش آموزان دو تا سه سال کلاس‌های مقدماتی را پس از دبیرستان گذرانده‌اند.
کمک های مالی و بورسیه تحصیلی در فرانسه
کمک‌های مالی و بورسیه‌های تحصیلی برای دانش آموزان در دسترس است تا بدون نگرانی از هزینه‌های تحصیل بتوانند به مدرسه بروند. یارانه‌های دولتی برای خانواده‌های کم درآمد در نظر گرفته شده که از مقطع ابتدایی (6 سال) به بالا در دسترس هستند. طرحی به نام کمک هزینه بازگشت به مدرسهAllocation de Rentrée Scolaire (ARS) نیز وجود دارد که در هزینه‌های وسایل مدرسه، وعده‌های غذایی و رفت و آمد به مدرسه کمک می‌کند.
برای دریافت بورسیه باید شرایط مالی خانواده بررسی شود. در صورتی که واجد شرایط باشید، می‌توانید بورسیه‌ها را دریافت کنید. همچنین دانشجویان با پیشرفت عالی می‌توانند کمک هزینه‌های دیگری نیز دریافت کنند. در برخی از مدارس بورسیه‌های تحصیلی دانشگاهی یا بر اساس استعداد نیز ارائه می‌دهند.
ویزای تحصیلی فرانسه
اگر قصد تحصیل در مدارس فرانسه را دارید، باید برای دریافت ویزای تحصیلی فرانسه اقدام نمایید. برای دریافت ویزا باید ابتدا درمدرسه مودرنظر پذیرش دریافت کنید. برای دریافت پذیرش، ابتدا باید شرایط مدارس را بررسی کرده و مناسب‌ترین گزینه را برای خود انتخاب کنید. پس از آن در صورت نیاز در آزمون ورودی شرکت کنید. در صورت قبولی در آزمون ورودی، نامه پذیرش برای شما ارسال می‌شود که به وسیله آن می‌توانید برای دریافت ویزا اقدام نمایید. سپس مدارک خود را به همراه نامه پذیرش به سفارت خانه ارائه دهید. در این زمینه به مدارک زیر نیاز دارید:
- فرم ثبت نام
- زیر نمرات
- گذرنامه والدین
- سوابق تحصیلی
- پرداخت هزینه یک سال تحصیلی
- گواهی‌های پزشکی
هزینه تحصیل در مدارس فرانسه
همان‌طور که در بالا دیدید هزینه تحصیل در مدارس با توجه به دولتی یا خصوصی بودن مدرسه و همچنین مقطع تحصیلی متفاوت است. بسیاری از مدارس به صورت رایگان خدمات خود را ارئه می‌دهند. به صورت کلی هزینه سالانه مدارس شبانه روزی بین4 تا 12 هزار یورو در سال است. این هزینه برای مدارس غیرانتفاعی از 6 تا 8 هزار یورو تعیین می‌شود.
هزینه‌های زندگی در این کشور نیز وجود دارد که با توجه به سبک زندگی افراد متفاوت است. شما می‌توانید ماهانه حدود 800 یورو برای این موارد در نظر بگیرید. البته این هزینه جدای از هزینه اجاره بهای منزل است.
حمایت آموزشی از دانشجویان خارجی
اگر برای اولین بار فرزند خود را در یک مدرسه دولتی فرانسه ثبت نام می‌کنید، باید با CASNAV محلی خود (مرکز تحصیل کودکان غیرفرانسه زبان – به زبان فرانسوی) تماس بگیرید. معلمان متخصص با فرزند شما ملاقات می‌کنند تا تسلط او در زبان فرانسه یا انگلیسی و سطح تحصیلات او را ارزیابی کنند. بر اساس ارزیابی، دوره تحصیلی فرزند شما را تعیین می‌کنند. در صورت نیاز در دوره‌های زبان نیز شرکت می‌کند.
این واحدهای آموزشی با نام Unité pédagogique pour élèves allophones arrivants (UPE2A) شناخته شده و به موازات کلاس‌های استاندارد با سایر کودکان فرانسوی تدریس می‌شوند. معلمان پیشرفت فرزند شما را در طول سال ارزیابی می‌کنند. این کار با هدف کمک به آنها برای ادغام با برنامه درسی استاندارد در آن چارچوب زمانی صورت می‌گیرد.
حمایت از کودکان خاص (SEN)
مدارس دولتی فرانسه از سن سه سالگی پذیرای کودکان با تمام توانایی های ذهنی و جسمی هستند. سرویس محلی، Maison départementale des personnes handicapées (MDPH) یک برنامه آموزشی شخصی برای فرزند شما تنظیم می‌کند. این سرویس به عنوان یک پروژه شخصی سازی دانش (PPS) شناخته می‌شود.
بسته به ماهیت ناتوانی کودک، آنها می توانند در خانه آموزش ببینند، در مدرسه محلی در یک واحد گنجاندن آموزشی (Unité localisée pour l’inclusion scolaire – ULIS) تدریس شوند یا در یک واحد آموزشی تخصصی به نام Établissement regional d’enseignement میزبانی شوند. سازگار (EREA).
کمک‌های مالی نیز برای کودکان با شرایط خاص در دسترس است. علاوه بر این، اطلاعات زیادی برای والدین و دانش آموزان در وب سایت سرویس عمومی و وب سایت Onisep وجود دارد تا والدین را در این زمینه راهنمایی کند.
تغییر مدارس در فرانسه
فرزند شما می‌تواند مدرسه خود را در طول سال تحصیلی فرانسه تغییر دهد. برای این کار ابتدا باید با مدرسه جدید تماس بگیرید و از مهیا بودن فضایی برای فرزندتان مطمئن شوید. هنگامی که مدرسه جدید فرزند شما را پذیرفت، می‌توانید این تصمیم را به مدیر فعلی مدرسه اعلام کنید. سندی به نام certificat de radiation (گواهی لغو) دریافت می‌کنید که به شما امکان می دهد ثبت نام جدید را نهایی کنید.
اگر فرزند شما قصد دارد از یک مدرسه خصوصی کاملاً مستقل (قرارداد hors) به یک مدرسه دولتی جابجا شود، باید در امتحانی شرکت و سطح علمی خود را آزمایش کند.
در مدارس فرانسه، هر کلاس معمولاً یک نماینده والدین را انتخاب می‌کند تا در جلسات شورای مدرسه شرکت کند. همچنین از والدین خواسته می‌شود تا در گردش‌های مدرسه شرکت کنند. والدین می‌توانند مهارت‌های خود را نیز با کادر مدرسه درمیان گذاشته تا شرایط را برای تحصیل بهتر کنند.
آموزش خانگی در فرانسه
تا همین اواخر، آموزش خانگی در فرانسه قانونی بود و والدین فقط باید هر سال آن را به مقامات اعلام می‌کردند. با این حال، از سال تحصیلی 2022-2023، قانون جدید تحصیل در خانه را در کشور به شدت محدود می‌کند. در نتیجه، والدینی که مایل به آموزش در خانه فرزندان خود هستند، باید مجوز دریافت کنند.
مقامات فقط یکی از چهار دلیل برای آموزش خانگی را می پذیرند:
- وضعیت سلامت یا ناتوانی کودک
- تمرین فشرده کودک برای یک ورزش یا فعالیت هنری
- طبیعت گردشگری خانواده
- موقعیتی خاص برای کودک که این مسیر آموزشی را توجیه می‌کند
قوانین مدارس فرانسه
در مدارس فرانسه همانند تمام مدارس دنیا، قوانینی وجود دارد که تمام دانش آموزان باید آنها را رعایت کنند. این قوانین به صورت زیر هستند:
- احترام به همسالان و بزرگسالان یک قانون مطلق است.
- هیچ فردی حق خشونت و بی احترامی به دیگران را ندارد.
- زبان ارتباط در کلاس‌ها و فعالیت‌های گروهی فرانسوی است. (برای برنامه‌هایی با زبان‌های دیگر متفاوت است)
- همه دانش آموزان باید نسبت به تمیز و سالم نگه داشتن کلاس احساس مسئولیت کنند.
- تأخیر عملکرد صحیح مدرسه را هم برای دانش آموز و هم برای معلمان مختلف می‌کند. با دانش آموزانی که بیش از تأخیر داشته باشند، برخورد می‌شود.
- والدین باید در صورت غیبت فرزندشان در همان روز به مدرسه اطلاع دهند.
- لباس مناسب برای فعالیت‌های تربیت بدنی الزامی است.
- دفترچه ارتباط اولیا و مربیان باید به طور دائم در کوله پشتی دانش آموز نگهداری شود.
- از آوردن وسایل با ارزش و خطرناک (آدامس، دوربین فیلمبرداری، دوربین، جواهرات و لباس‌های با ارزش) به مدرسه خودداری کنید. استفاده از رایانه و تبلت برای مقاصد آموزشی مجاز است اما مدرسه هیچ مسئولیتی در قبال سرقت یا مفقود شدن اشیاء با ارزش نخواهد داشت.
- استفاده از تلفن همراه در مدرسه به طور رسمی ممنوع است. هر تلفن استفاده شده در محل به مدت 3 روز توقیف و در روز چهارم به والدین تحویل داده می‌شود.
- دانش آموزان باید با لباس مناسب در مدرسه حضور یابند.
بهترین مدارس دولتی و خصوصی فرانسه
مدارس مختلف دولتی و خصوصی با شرایط گوناگون در فرانسه فعالیت دارند. برخی از بهترین مدارس داخلی و بین المللی که دارای رتبه‌های علمی بالایی هستند در ادامه معرفی شده‌اند:
- مدرسه گرنل
- مدرسه هاتمر
- مدرسه ICS Côte D’Azur
- مدرسه بین المللی Marymount پاریس
- مدرسه بین المللیOpen Sky
- مدرسه بین المللی موناکو
- EIB de La Jonchère
- مدرسه بین المللی ICS پاریس
- مدرسه بین المللی پاریس
- آکادمی کندو
- مدرسه بریتانیایی موناکو
- مدرسه بین المللی نیس
- مدرسه بین المللی فارست پاریس
سخن آخر
همان‌طور که دیدید فرانسه سیستم آموزشی بسیار پویا و خلاقی دارد و می‌توانید متناسب با شرایط خود و فرزندتان برای انتخاب مدرسه در دوره‌های مختلف تحصیلی اقدام نمایید. همچنین در صورتی که به اطلاعات بیشتری در زمینه تحصیل در مدارس فرانسه نیاز دارید می‌توانید از کارشناسان ما در موسسه مهاجرتی صباویزا کمک بگیرید. کارشناسان صباویزا تمامی اطلاعات موردنیاز در این زمینه را در اختیار شما قرار داده و تا زمان دریافت پذیرش ومهاجرت در کنار شما و فرزندتان خواهند بود.