فرانسه به عنوان یکی از مقاصد محبوب برای تحصیل در مقطع دکترا، هر ساله پذیرای تعداد زیادی از دانشجویان بین‌المللی است. مطابق آمار منتشر شده، در سال ۲۰۱۸ تعداد دانشجویان خارجی مقطع دکترا در فرانسه به رقم قابل توجه ۴۷ هزار نفر رسیده است. این آمار روند رو به رشد علاقه به ادامه تحصیل در فرانسه را ثابت می‌کند. عوامل متعددی در جذابیت فرانسه برای دانشجویان دکترا مؤثر است که از آن جمله می‌توان به کیفیت بالای آموزش و پژوهش، مدارک معتبر، فرصت‌های شغلی و بورس‌های متنوع، فضای علمی بین‌المللی و غنی و نیز سبک زندگی جذاب اشاره کرد. پرداختن به جزئیات این عوامل و شناخت فرایند دقیق ثبت‌نام و تحصیل دکترا در فرانسه می‌تواند مفید واقع شود. در این مقاله به بررسی ویژگی‌های بارز و روند اخذ پذیرش، بورسیه‌ها و چالش‌های احتمالی تحصیل در مقطع دکترا در فرانسه خواهیم پرداخت.
مزایای تحصیل دکترا در فرانسه که باید بدانید
فرانسه یکی از برترین مقاصد برای تحصیل دکترا در جهان به شمار می‌رود. این کشور سومین رتبه را در رده‌بندی شانگهای دارد و از نظر تأثیر مقالات علمی بر اساس شاخص H در رتبه چهارم قرار دارد. در ریاضیات فرانسه دومین کشور جهان است و از نظر تعداد جوایز نوبل هم در رتبه چهارم دنیا قرار دارد. با تحصیل دکترا در فرانسه، دانشجویان بین‌المللی می‌توانند در رشته مورد علاقه خود به یک صاحب‌نظر بین‌المللی تبدیل شوند.
برنامه‌های دکترا در فرانسه به گونه‌ای طراحی شده‌اند که علاوه بر پژوهش‌های نوآورانه، کاربردهای عملی گسترده‌ای را هم آموزش می‌دهند. دکترا در فرانسه به خاطر استاندارد بالای آموزش دانشگاهی و تنوع گسترده رشته‌ها شناخته شده است. در حال حاضر ۲۵۶ برنامه دکترا در فرانسه وجود دارد که حدود ۷۰ هزار دانشجوی دکترا در آنها ثبت نام کرده‌اند. هر ساله حدود ۱۴ هزار مدرک دکترا از دانشگاه های فرانسه اعطا می‌شود. تحصیل در این کشور به دانشجویان بین‌المللی این امکان را می‌دهد تا دیدگاه هنری خود را توسعه دهند و شبکه قوی از تماس‌ها را برای شروع موفقیت‌آمیز حرفه مورد علاقه‌شان کسب کنند.
انواع مختلف دکترا در کشور فرانسه
دکترا در فرانسه توسط مدارس دکترا ارائه می‌شود که حدود ۲۷۰ مدرسه دکترا در این کشور وجود دارد. این مدارس به بیش از ۲۵۰۰ آزمایشگاه تحقیقاتی در سراسر کشور متصل هستند. مدارس دکترا دروسی در زمینه‌هایی مثل روش‌شناسی پژوهش، نگارش مقالات علمی، ارتباطات، راه‌اندازی شرکت و مالکیت فکری ارائه می‌دهند تا از دانشجویان دکترا در پژوهش‌ها و راه‌اندازی شرکت‌های نوپا حمایت کنند. سه نوع اصلی دکترا در فرانسه شامل موارد زیر است.
۱. دکترای تکی یا Single: رایج‌ترین نوع است که دانشجو بین ۳ تا ۶ سال در یک آزمایشگاه تحقیقاتی فعالیت می‌کند و در نهایت مدرک دکترای فرانسوی دریافت خواهد کرد.
۲. دکترای مشترک: در این نوع دو استاد راهنما وجود دارد که یکی در آزمایشگاه اصلی و دانشگاه محل تحصیل و دیگری در موسسه دیگر یا کشور دیگر قرار دارد. دانشجو در نهایت مدرک دکترا را از دانشگاه محل تحصیل خود دریافت می‌کند.
۳. دکترای شرکتی: همکاری بین دانشگاه و شرکت برای انجام تحقیقات و صدور مدرک دکترا در عین کار در شرکت. در این نوع دکترا یک استاد راهنما از دانشگاه و یک سرپرست از شرکت حضور خواهند داشت.
بهترین رشته های تحصیلی برای تحصیل دکترا در فرانسه
دولت فرانسه سالانه ۴۹.۵ میلیارد یورو برای تحقیقات اختصاص می‌دهد که معادل ۲.۲۲ درصد تولید ناخالص داخلی این کشور است. این موضوع باعث جذب محققان برجسته از سراسر دنیا به فرانسه شده است. دکترا در فرانسه در رشته‌های متنوعی مثل علوم پایه، مهندسی، مدیریت، داروسازی، ارتباطات، حقوق، اقتصاد و بازرگانی ارائه می‌شود. از همین رو می‌توان با تحصیل دکترا در فرانسه پله‌های ترقی را پشت سر گذاشت.
مدرک دکترا از فرانسه معتبرترین و پراعتبارترین مدرک تحصیلی به شمار می‌رود. این مدرک حاصل تحقیقات تخصصی گسترده و نوآورانه در رشته‌های مختلف است. بهترین برنامه‌های دکترا در فرانسه، دانشجویان را به رهبران آینده‌نگر و عاملان تغییر در سیاست‌گذاری و استراتژی سازمان‌های دولتی، خصوصی، غیرانتفاعی و دانشگاهی تبدیل می‌کند.
فارغ‌التحصیلان دکترا از فرانسه می‌توانند بخشی از یک جامعه دانشگاهی متنوع و پویا باشند و فرصت تحقیق و مطالعه در حیطه‌های مختلف را داشته باشند. هرچند تمام رشته‌ها اهمیت دارند، ولی رشته‌هایی مثل علوم پایه، فناوری و مهندسی، پزشکی و علوم انسانی، بیشتر مورد توجه بوده و فارغ‌التحصیلان آنها بهره‌مندی بیشتری خواهند برد.
۵ دانشگاه برتر برای تحصیل دکترا در کشور فرانسه
دانشگاه PSL یکی از معتبرترین و برترین دانشگاه‌های فرانسه به‌شمار می‌رود که در رتبه‌بندی QS جایگاه ویژه‌ای دارد. این دانشگاه یک مجموعه از مدارس و موسسات عالی با کیفیت بسیار بالا است که در زمینه‌های مختلفی مثل علوم پایه، مهندسی، اقتصاد، علوم اجتماعی و انسانی برنامه‌های دکترا ارائه می‌دهد. موسسه پلی‌تکنیک پاریس نیز دانشگاهی برتر برای مهندسی است و دوره‌های دکترای متنوع و باکیفیتی در رشته‌های فنی و مهندسی دارد. این موسسه شامل مدارس مهندسی برجسته‌ای مثل مدرسه پلی‌تکنیک، مدرسه ملی پل و راه، مدرسه ملی معدن پاریس و غیره می‌شود.
مدرسه مدیریت تولوز و HEC پاریس دو موسسه معتبر برای تحصیل در رشته‌های مدیریت و کسب و کار هستند و دوره‌های دکترای مدیریت بازرگانی، مدیریت استراتژیک، مدیریت بازاریابی و غیره را ارائه می‌دهند. دانشکده کسب و کار رن هم برنامه‌های دکترای باکیفیتی در زمینه مدیریت بازرگانی و علوم اجتماعی دارد و دانشجویان بین‌المللی زیادی را به خود جذب می‌کند. در کل این پنج دانشگاه از جمله مقاصد عالی برای دکترا در رشته‌های مختلف به شمار می‌آیند و دوره‌های دکترای با کیفیت و طراز جهانی را ارائه می‌دهند.
| نام دانشگاه | بهترین برنامه های دکترا | میانگین شهریه دانشگاه |
| دانشگاه PSL | دکترای اقتصاد، ادبیات، جغرافیا، بهداشت و … | 380 یورو در سال |
| انستیتو پلی تکنیک پاریس | دکتری فیزیک، زیست شناسی و شیمی، ریاضی و غیره | هزینه ثبت نام سالانه (256 یورو تا 391 یورو در سال) |
| مدرسه مدیریت تولوز | دکترای مالی، بازاریابی، مدیریت منابع انسانی و رفتار سازمانی و غیره | شهریه ندارد. هزینه ثبت نام سالیانه (243-980 یورو در سال) |
| HEC پاریس | دکتری مدیریت، مالی، حسابداری و … | 12000 یورو – 30000 یورو در سال (از شهریه صرفنظر می شود) |
| مدرسه کسب و کار رن | دکتری هوش مصنوعی، روش های کیفی و … | 500 یورو در سال |
شرایط پذیرش برای تحصیل مقطع دکترا در فرانسه
برخلاف مقاطع تحصیلی دیگر، ثبت‌نام برای تحصیل دکترا در فرانسه به صورت پذیرش یک دانشجو توسط دانشگاه نیست، بلکه دانشجو باید ابتدا موضوع و زمینه تحقیق مد نظر خود را بیابد و استاد راهنمایی که علاقه‌مند به موضوع تحقیق دانشجو باشد و حاضر شود در مسیر ۳ تا ۶ ساله دکترا او را هدایت و راهنمایی کند، پیدا کند. سپس درخواست ورود به دانشگاه مربوطه داده شود.
شرط اصلی برای ورود به دوره‌ی دکترا در فرانسه داشتن مدرک کارشناسی ارشد یا معادل آن است. دانشجویان متقاضی می‌توانند در علوم پایه و فنی مهندسی (فیزیک، شیمی، ریاضی، زیست‌شناسی، مهندسی و…) یا علوم انسانی و اجتماعی (بسته به سیاست‌های تأمین مالی دانشگاه مقصد) موضوع تحقیق خود را پیشنهاد دهند و در صورت پذیرش، اقدام به ثبت‌نام و شروع دوره کنند. البته دانشگاه مقصد هم باید پذیرش دانشجو را تأیید کند.
چگونه استاد راهنمای پایان نامه دکترا در فرانسه پیدا کنیم؟
اولین قدم برای یافتن استاد راهنما، انتخاب اساتیدی است که در حوزه مورد علاقه شما فعالیت و تحقیق کرده‌اند. با مرور رزومه و آثار منتشر شده اساتید، می‌توانید افراد مناسب را شناسایی کنید. سپس باید پیشنهادیه پژوهشی خود را تهیه و برای اساتید هدف ارسال کنید. در این پیشنهادیه باید موضوع پژوهش، اهمیت آن، روش انجام کار و نتایج مورد انتظار به طور واضح و منسجم بیان شود. پس از تأیید پیشنهادیه تحقیقاتی توسط استاد و قبولی ایشان به عنوان راهنما، می‌توانید در دانشگاهی که قرار است مدرک دکترا را اعطا کند، ثبت‌نام کنید. همچنین باید منعطف باشید و آمادگی تغییر پیشنهاد اولیه بر اساس نظر استاد را داشته باشید.
قبل از ثبت‌نام لازم است اطمینان حاصل کنید که بودجه لازم برای انجام تحقیق مورد نظر تأمین شده باشد. پذیرش متقاضی ورود به دکترا منوط به تصویب بودجه پژوهش وی توسط دانشگاه است. نکته مهم دیگری که در پیدا کردن استاد راهنما باید مد نظر داشت، لزوم برقراری ارتباط مؤثر با اساتید است. پس از شناسایی اساتید بالقوه و ارسال پیشنهادیه، باید در صورت امکان به صورت حضوری یا مجازی با آنها ملاقات کرده و طرح پژوهشی خود را به صورت شفاهی نیز توضیح دهید. همچنین در طول دوره دکترا، ارتباط مستمر و سازنده با استاد راهنما بسیار حائز اهمیت است. داشتن مهارت‌های ارتباطی قوی برای تعامل با استاد راهنما و اعضای گروه تحقیقاتی، کلید موفقیت در دوره دکتراست.
زبان انگلیسی مورد نیاز برای دکتری در فرانسه
یکی از الزامات اصلی برای درخواست دکترا در هر کشوری ارائه مدرک زبان و اثبات تسلط به زبان انگلیسی است. اکثر دانشگاه‌های معتبر فرانسه که دوره‌های دکترا ارائه می‌دهند، شرط تسلط دانشجویان به زبان انگلیسی به عنوان زبان ارتباطی و علمی را دارند و حد نصاب‌های مشخصی برای نمرات آزمون‌های زبان قرار داده‌اند. آزمون‌هایی که معمولا برای ارزیابی میزان تسلط زبان انگلیسی در دوره‌های دکترای فرانسه پذیرفته می‌شوند شامل آیلتس، تافل و PTE هستند. البته در برخی موارد ارائه مدارک و مستندات دیگری مثل مدرک زبان از دانشگاه‌های معتبر یا تدریس به زبان انگلیسی نیز پذیرفته می‌شود. در ادامه مقدار نمره قابل قبول برای هر کدام از این آزمون‌ها برای تحصیل دکترا در فرانسه بیان خواهد شد.
نمره IELTS لازم برای دکترا در فرانسه
نمره آیلتس مورد نیاز برای دکترا در فرانسه، بسته به دانشگاه متفاوت است، ولی به طور کلی کمترین نمره پذیرفته شده ۶.۵ از ۹ است که در هر یک از بخش‌های ریدینگ، رایتینگ، اسپیکینگ و لیسنینگ باید حداقل نمره ۶ کسب شده باشد. آزمون آیلتس شامل چهار بخش خواندن، نوشتن، شنیدن و صحبت کردن است که میزان تسلط کلی فرد به زبان انگلیسی را ارزیابی می‌کند. برای کسب حدنصاب لازم در این آزمون، داوطلبان دکترا باید با الگوی آزمون و نحوه طراحی سؤالات آشنا بوده و خود را آماده کنند. معمولا زمان زیادی برای آمادگی و کسب نمره مد نظر در آیلتس لازم است. در کل نمره آیلتس بالاتر از ۶.۵، می‌تواند پذیرش در دوره دکترای فرانسه را تسهیل کند.
نمره TOEFL لازم برای دکترا در فرانسه
آزمون تافل نیز یکی دیگر از آزمون‌های پذیرفته شده برای اثبات سطح زبان انگلیسی در دوره‌های دکترای فرانسه است. اگر با لهجه آمریکایی راحت‌تر هستید، می‌توانید به جای آیلتس، آزمون تافل را انتخاب کنید. حداقل نمره قابل قبول تافل برای دکترا در فرانسه، ۷۹ از ۱۲۰ است، هرچند این نمره نیز بسته به دانشگاه‌ها ممکن است متفاوت باشد. آزمون تافل شامل بخش‌های خواندن، شنیدن، نوشتن و صحبت کردن است. داوطلبان دکترا باید با ساختار و الگوی طرح سوالات این آزمون آشنا شوند و خود را برای کسب حدنصاب نمره مورد نیاز آماده کنند. به طور کلی، نمره تافل بالاتر از ۷۹ می‌تواند شانس پذیرش در دوره‌های دکترا را افزایش دهد.
نمره PTE برای دکترا در فرانسه
آزمون PTE یا آزمون زبان انگلیسی پیشرفته پیرسون، یکی دیگر از آزمون‌های پذیرفته‌شده برای اثبات سطح زبان در دوره‌های دکترای فرانسه محسوب می‌شود. اکثر دانشگاه‌های معتبر فرانسه برای دکترا حداقل نمره ۶۳ از ۹۰ را در آزمون PTE درخواست می‌کنند، هرچند این نمره نیز ممکن است بسته به دانشگاه متفاوت باشد. آزمون PTE در مقایسه با آیلتس و تافل، الگوی ساده‌تر و قابل دسترس‌تری برای سنجش مهارت‌های زبانی دارد و استفاده از واژگان پیچیده نیز در آن کمتر است. بنابراین PTE می‌تواند گزینه مناسبی برای داوطلبان دکترای فرانسه باشد. هرچه نمره PTE بالاتر باشد، شانس موفقیت در پذیرش دکترا افزایش می‌یابد.
فرایند پذیرش دکترا در فرانسه
پس از اتمام مراحل ثبت‌نام و انتخاب دانشگاه‌های مورد نظر برای تحصیل دکترا در فرانسه، آگاهی از فرایند پذیرش دکترا در این کشور حائز اهمیت است. سه دوره پذیرش در دانشگاه‌های فرانسه برای مقطع دکترا وجود دارد که شامل پاییز، بهار و تابستان خواهد بود. یک عامل مهم که باید مد نظر قرار گیرد، توجه به موعد مقرر ثبت‌نام برای دکترا در فرانسه است. به طور کلی، فرایند پذیرش دکترا در فرانسه با انتخاب رشته دانشگاهی، آماده‌سازی مدارک مورد نیاز برای ثبت‌نام و ارسال درخواست به دانشگاه‌های هدف آغاز می‌شود. بلافاصله پس از دریافت پذیرش، فرایند اخذ ویزای تحصیلی شروع می‌شود و شما نیاز به تأمین مبلغ کافی به عنوان هزینه تحصیل برای ویزای تحصیلی فرانسه دارید. در مجموع روند پذیرش دانشجو برای مقطع دکترا در فرانسه از چند مرحله تشکیل شده است:
۱ – تحقیق و بررسی در مورد دانشگاه‌ها و رشته‌های تحصیلی مورد نظر
۲ – ثبت‌نام و تکمیل مدارک مورد نیاز شامل مدرک زبان، نامه انگیزه و سوابق تحصیلی و حرفه‌ای
۳ – ارسال درخواست‌های ثبت‌نام به دانشگاه‌ها و کسب پذیرش از آنها
۴ – پس از پذیرش، اقدام برای صدور ویزای دانشجویی فرانسه از طریق سفارت و نشان دادن توانایی مالی برای پوشش هزینه‌های مربوطه
در نهایت با کسب ویزا و انجام هماهنگی‌‌های لازم، دانشجو می‌تواند برای تحصیل در رشته دکترا در فرانسه اقدام کند.
بورسیه های تحصیلی مقطع دکترا در فرانسه
بورسیه های تحصیلی فرانسه در مقطع دکترا امکان دریافت حمایت مالی برای دانشجویان بین‌المللی را پس از تأیید گروه آموزشی و کمیته ویژه اعطای بورسیه فراهم می‌کند. این بورسیه‌ها به دانشجویان مستعد و برجسته کمک می‌کند تا هزینه‌های شهریه خود را به‌طور کامل یا جزئی تخفیف دهند. دانشگاه‌ها پس از بررسی پروفایل و سوابق تحصیلی و حرفه‌ای داوطلبان از طریق بیانیه هدف، نامه توصیه، تجربیات و مدارک تحصیلی آنها، در مورد اهدای بورسیه به دانشجویان تصمیم‌گیری می‌کنند. دانشجویانی که مایل به دریافت بورسیه هستند باید به طور دقیق به موعدهای مقرر پایبند باشند. انواع بورسیه‌های اعطا شده به دانشجویان بین‌المللی دکترا در فرانسه شامل موارد زیر است.
بورسیه برتری تحصیلی Academic excellence
این بورسیه به دانشجویان با سوابق برجسته در مقطع کارشناسی ارشد و پایان‌نامه آنها اعطا می‌شود. در هر دوره پذیرش، چندین بورسیه استحقاقی حتی به دانشجویان بین‌المللی ارائه می‌گردد که می‌تواند تا 100 درصد شهریه را پوشش دهد.
بورسیه علاقه‌مندی‌های فرابرنامه Co-curricular interests
مؤسسات فرانسوی به داشتن گواهینامه‌های مرتبط با رشته مورد نظر علاقه‌مند هستند زیرا نشان‌دهنده تعهد و اختصاص شما بوده و بابت آن بورسیه اعطا می‌کنند.
بورسیه فعالیت‌های فوق برنامه Extracurricular Indulgence
پژوهشگرانی که سابقه کار داوطلبانه و فعالیت‌های فوق‌برنامه دارند، بورسیه ویژه‌ای برای تحصیل دکترا در فرانسه دریافت می‌کنند. دانشجویان با سابقه کار اجتماعی و تجربه رهبری امتیاز بیشتری دارند.
سخن پایانی
تحصیل دکترا در فرانسه با توجه به جایگاه برجسته این کشور در عرصه آموزش عالی و تحقیقات، فرصتی استثنایی برای دستیابی به دانش نوین و انجام پژوهش‌های مرزشکن است. دانشگاه‌های معتبر فرانسه اساتید و امکانات پژوهشی عالی در اختیار دارند و مدارک آنها در سراسر جهان به رسمیت شناخته می‌شود. علاوه بر مزایای علمی، این تجربه زندگی در فضایی بین‌المللی و پویا را نیز برای دانشجو رقم می‌زند. بنابراین توصیه می‌شود علاقمندان به ادامه تحصیل در سطح بالا، دکترا در فرانسه را به عنوان یک گزینه کاملاً مناسب مد نظر قرار دهند. برای اخذ پذیرش نیز می‌توانید از موسسه مهاجرتی صباویزا به عنوان وکیل مهاجرت به فرانسه کمک بگیرید و این فرایند را پشت سر بگذارید پس با ما در تماس باشید.
سوالات متداول
چه شرایط و مدارکی برای تحصیل دکترا در فرانسه لازم است؟
اصل مدرک کارشناسی ارشد، ریزنمرات، رزومه، نامه پذیرش استاد راهنما، مدارک زبان فرانسه یا انگلیسی مطابق با حدنصاب دانشگاه مورد نظر، طرح پیشنهاد پژوهشی و انگیزه نامه از جمله مدارک لازم برای اپلای دکترا در فرانسه هستند.
تحصیل در مقطع دکترا در فرانسه چند سال طول می‌کشد؟
مدت زمان متوسط تحصیل در دوره دکترا در فرانسه 3 الی 5 سال است که شامل دوره‌های تئوری و پژوهش و نگارش پایان‌نامه است. این مدت بسته به رشته تخصصی متفاوت است.
هزینه تحصیل در مقطع دکترا در فرانسه چقدر است؟
هزینه ثابت سالانه تحصیل دکترا در فرانسه حدود 200 تا 600 یورو است اما کل هزینه زندگی برای یک دانشجوی دکترا در فرانسه سالانه حدود 12000 تا 15000 یورو برآورد می‌شود.
آیا در فرانسه بورسیه برای دانشجویان دکترا وجود دارد؟
بله، انواع بورسیه‌های تحصیلی از جمله بورسیه‌های استعداد درخشان، بورسیه تحقیقاتی و بورسیه تدریس برای دانشجویان مستعد دکترا در فرانسه وجود دارد.
پس از دکترا امکان اقامت در فرانسه وجود دارد؟
بله، پس از فراغت از تحصیل، بسته به شرایط و زمینه کاری، دانشجو می‌تواند برای گرفتن ویزای کار و سکونت در فرانسه اقدام کند. البته دریافت ویزای کار بستگی به شرایط بازار کار دارد.
نظر خود را با ما در میان بزارید